Woorden. De ingrediënten voor het populaire spelletje Wordfeud, oftewel het ouderwetse Scrabble. Met woorden maken we ruzie; we gebruiken ze om de mooiste lovesong te schrijven en de meest ontroerende film te maken. We gebruiken ze om ons leven en onze wereld te duiden. Maar toch schieten ook hierin af en toe woorden spreekwoordelijk tekort.
Spreken met woorden geeft ons veel voordelen. Zo snapt iedereen wat ik bedoel met een mandarijn of banaan. Zo kan ik duidelijk maken dat ik een banaan heb gegeten en deel ik een stukje van mijn bestaan met anderen. Toch zijn woorden ook rare en niet altijd eenduidige dingen. Het woord boom bijvoorbeeld. Het beeld wat het ene persoon van een boom heeft, kan heel anders zijn dan die van de andere persoon. Bijvoorbeeld heeft een boom bladeren of heeft een boom naalden? En in de zomer is een boom vaak groen, maar hoe zit dat in de herfst en winter?
Vorst: vrieskou of een heerser?
Natuurlijk maakt het in essentie vaak geen verschil wanneer je over bomen spreekt, hoe die er voor iedereen uitzien. Behalve voor een bioloog die juist verschil wil aantonen. Voor velen zal een verschillend beeld geen blokkade zijn voor het gesprek. De boodschap blijft duidelijk. Lastiger wordt het wanneer woorden meerdere dingen kunnen betekenen. Een zogenaamd homoniem. Bijvoorbeeld het woord vorst. Dit kan zowel een heerser betekenen, als de lage temperatuur. Of wat dacht je van woorden die op meerdere wijzen gelezen kunnen worden. MASSAGEBED: is dit massage-bed of massa-gebed? Of VALKUIL: is dit een val-kuil of een valk-uil. Vervelend, maar uit de context kun je vaak halen wat er met een woord bedoeld wordt.
Hoe abstracter het begrip, hoe groter de kans op miscommunicatie
Maar wat als we het gaan hebben over woorden die een diepere lading hebben. Denk aan meer abstracte woorden als duurzaamheid of beladen woorden als discriminatie. Weten we dan eigenlijk wel goed waar we het over hebben? Voor de één is duurzaamheid het rijden van een zuinige auto, terwijl de trein nemen in theorie zeker drie keer zo duurzaam is. Voor de ander is duurzaamheid biologisch eten, terwijl haar buurvrouw zich inzet tegen kinderarbeid en daarom fairtrade jeans koopt. En discriminatie. Wanneer discrimineer je eigenlijk? Is het een grapje of pestgedrag? En is diegene die het doet, zich er wel van bewust? Het resulteert bijna altijd in verhitte discussies, want hoe kun je goed praten over een onderwerp als de definitie al moeilijk te bepalen is?
Communicatie laat je Wordfeud winnen
Bovenstaande laat zien hoe belangrijk het is om je woorden verstandig te kiezen. Het laat mijn inziens daarom ook zien dat communicatie wel degelijk een professie is, want miscommunicatie zit in een heel klein hoekje. Een communicatieafdeling zorgt ervoor dat op je Scrabble- of Wordfeudplankje de juiste letters komen. Zo kun je als organisatie het juiste woord leggen.
No responses yet